Tarihî Gaziantep Evleri – Gaziantep İli Tanıtım Yazıları Serisi

Gaziantep’in tanıtımına dair yazılarımız devam ediyor, kadim tarihinin şahitleri tarihî Gaziantep evleri bu yazımızın konusu olacak, keyifli okumalar.

Tarihî Gaziantep Evleri

Köşklü ev adıyla da anılan tarihi Gaziantep evleri iki katlı olup, ikinci katında sokağa doğru köşk adı verilen çıkıntıları vardır. Genellikle iki katlı inşa edilmiş olsalar da tek katlı veya üç katlı olanları da vardır. Evin etrafında bulunan yüksek duvarlar ile ev arasında toplumdan soyutlanmış bir “hayat alanı (avlu)” sağlamaktadır. Bu hayat alanında kiler (hazna), mutfak (ocaklık) ve tuvalet bulunmaktadır. Hayat alanı, sosyal hayatın bir yansıması olarak ev kadınlarının yaz günlerinde işlerinin çoğunu toplumdan soyutlanmış açık ortamda yapmalarına olanak sağlamaktadır. Bu nedenle hayat alanına toplumda önem verilmektedir. Avluların zeminine işlemeli taşlar döşenir, ortasına havuz (gane) yapılır ve iç kenarlarında çiçekler ekilir.

Tarihi evlerin üst katlarına dışarıdan merdivenle çıkış yapılmaktadır. Evlerde sofa (hol) etrafında sıralı eyvanlı odalar vardır. Eyvan, odaların üstü kapalı ve önü avluya bakan bölümleridir. Bu bölümler yaz mevsiminde gölgelikli yaşam yerleridir. Buralarda oturma, yatma, yemek yeme gibi eylemler yapılmaktadır. Odalarda yatakların konulduğu yere döşeklik denir. Yemek kaplarının konulduğu ahşap işlemeli, duvara açılmış boşluğa yerleşik (niş) dolaplara kübbiye denmektedir. Odalardan çatıya çıkış da yapılmıştır. Eskiden toprak çatıların yerini sonradan kiremit (bardak) çatılar almış olup, çatı altları kiler amaçlı kullanılmaktadır. Tarihî evlerin altlarında günümüzde kiler amaçlı kullanılan mahzenler (hazna) vardır.

Gaziantep Bey Mahallesi

Kadim tarihe sahip olan Gaziantep’in merkez ilçesi olan Şahinbey ilçesindeki Bey Mahallesi bölgedeki en eski yerleşim yeridir. Tarih kokan tarihî taş evleri (konakları), dar sokaklarında gezen ziyaretçileri geçmişe doğru zaman yolculuğuna çıkarır. Şu anki bakımlı hâlini 2007 yılında büyükşehir belediyesi tarafından yapılan yenileme çalışmasıyla kazanmıştır. Düğün fotoğrafları çekilen, dizi çekimleri yapılan Bey Mahallesi, Gaziantep’e gelen yerli turistlerin ziyaretini beklemektedir. Atatürk Evi, Hasan Süzer Etnoğrafya Müzesi, Ali İhsan Göğüs Müzesi ve Oyun ve Oyuncak Müzesi gezilecek yerlerinden bazılarıdır. Ayrıca temalı lokantaları, butik otelleri ve kafeleri yerli ve yabancı ziyaretçiler için hizmet vermektedir.

“Emine Göğüş Mutfak Müzesi” adlı diğer tanıtım yazımızı okumanızı tavsiye ediyoruz.

Bu yazı hazırlarken “Gaziantep İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü” internet sitesinden yararlanılmıştır.